داروهای گیاهی و گیاهان دارویی
تفاوت داروهای گیاهی و گیاهان دارویی
در پزشکی کهن ، دارو ها از گیاهان بدست می آمدند و برای استفاده از گیاهان دارویی گیاهان را در سایه ، خشک نموده و مورد استفاده قرار می دادند.
در ایران، مصر، بابل، هند و چین قدیم از گیاهان دارویی استفاده های فراوانی می شده است .
گیاه شناسی در ایران قبل از اسلام نیز سابقه طولانی داشت در اوستا بارها از اوروروبیشه زو (گیاه درمانی) ستایش شده است.
حکیمان ایرانی از صدها گیاه رستنی درمان بخش آگاه بودند و آنها را مقدس می شمردند
برای مثال محمدبن ذکریای رازی (سالهای ۲۵۰- ۳۱۳ ق) دایره المعارفی در درمان شناسی به نام کتاب الحاوی فی الطب و
کتاب خلاصه پزشکی به نام المنصوری و کتاب دیگری بنام منافع الاغذیه و دفع مضارها را نوشت
این کتب و بقیه آثار او مخزن و مرجع مهم اطلاعات گیاه شناختی برای نسل های متمادی در شرق و غرب بوده است.
همچنین پزشک نامی ابو علی سینا (سالهای ۳۵۹ تا ۴۱۶ ه ش) ۸۱۱ داروی گیاهی و مصرفی را در کتاب قانون همراه با اثرات آنها بر بدن انسان شرح داده است.
گیاهان دارویی معطر عمدتا به فرمول های زیر مصرف می شود
۱- گیاه تازه
۲- گیاه خشک شده وبسته بندی شده
۳- بصورت فرآوری شده توسط حرارت
۴- استحصال مواد موثر در صنعت
تفاوت بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی
گیاهان دارویی شامل بخش هایی از گیاه است که پس از خشکاندن بدون هر گونه تغییری در مغازه ها و عطاری ها بفروش می رسد مانند زیره، رازیانه، هل یا دارچین و … گیاهانی هستند عمدتا بی ضرر و کم ضرر که خواص درمانی آنها به اثبات رسیده است، اما داروهای گیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه های داروسازی و طی فرایندی خاص و استریل هستند.
در ایران حدود هشت هزار گونه گیاهی موجود است که از این تعداد دو هزار و سیصد گونه جزء گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد چهارصد و پنجاه گونه در عطاری ها بفروش می رسد.
اما در اثر دگرگونی های زیست محیطی به تدریج از این گونه های با ارزش دارویی کم می شود و بنا بر گزارش گروه بین المللی حفاظت باغ های گیاه شناسی، بسیاری از گیاهان دارویی به دلیل برداشت بی رویه و نابودی جنگل ها در معرض انقراض هستند.
همیشه یک گیاه دارویی اثری مشخص ندارد و طیف اثرات آن ممکن است زیاد یا کم شود به این معنی که یک گیاه ممکن است در درمان چندین بیماری موثر باشد و برعکس برای تقویت اثر درمانی آنها اغلب مخلوطی از چند گیاه تهیه می شود تا تاثیرش چند برابر شود .
مواد شیمیایی گیاهی و اثر درمانی آنها را بر حسب عملکردشان در بدن انسان مشخص میکنند . بنابر این گیاهان دارویی با توجه به عملکردشان در گروه های معینی طبقه بندی می شوند مانند گیاهان کاهش دهنده چربی و کلسترول، ضد التهاب، معرق، خلط آور، مسهل، مقوی قلب، آرام بخش، ضد فشار خون، معطر، ضد انگل، ضد دیابت، ضد استفراق و …
یکی از باورهای غلط مردم در حوزه طب سنتی ((نداشتن عوارض جانبی گیاهان دارویی)) است که متاسفانه این باور غلط مردم را بی محابا به سمت استفاده از هر گونه گیاهان دارویی یا دارو های گیاهی سوق می دهد
که قطعا از اثرات سوء مصرف آنها در امان نخواهند بود برای نمونه بعضی افراد ممکن است هندوانه ابوجهل را به توصیه افراد غیر متخصص و نا آگاه مصرف نمایند در صورتی که در مقاله های دارویی طب نوین و سنتی این گیاه جزء گیاهان سمی طبقه بندی شده و مصرف ناصحیح آن می تواند باعث التهاب و خونریزی روده ها شود .
براساس پیش بینی بانک جهانی ارزش بازار داروهای گیاهی از ۵/۲۵ میلیارد دلار درسال ۲۰۱۵ به رقم ۴/۳۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت.
ارزش بازار دارویی کشور ایران (که در حال حاضر بیش از ۹۶% آن مربوط به داروهای شیمیایی است) در حدود ۳ میلیارد دلار است که باید تا سال ۱۴۰۴ بیش از ۲۰درصد آن به داروهای گیاهی اختصاص یابد.
همچنین لازم به ذکر است صنایع دارویی با بازار جهانی ۱۲۰۰ میلیاردی یکی از ۵ صنعت سودآور جهان محسوب می شود.
در کشور ایران بیش از صد کارخانه داخلی ۵۵ % از سهم بازار داخلی را در دست دارند. براساس آمار موجود حدود ۴۰ % از افرادی که داروهای شیمیایی مصرف می کنند دچار عوارض جانبی می گردند که موارد فوق الذکر نشانگر روند روبه رشد قابل توجه این تحولات در نظام های سلامت کشور و جهان میباشد .
دیدگاهتان را بنویسید